KERKENES EKOLOJİK MERKEZİ

Soofia T. Elias-Özkan ve Françoise Summers

Kerkenes Ekolojik Merkezi, her yıl olduğu gibi bu sezonda da çok sayıda etkinliğe ev sahipliği yapmıştır. En önemli yenilik şüphesiz Güneş Evinin tamamlanmasıdır. Köy sakinleri, yerel ustalar ve Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğrencilerinden bir grup, bu yaratıcı deneysel yapının tamamlanmasına yardımcı olmuştur (Şekil 15a). Kerpiç fırın ve bacasının geliştirilmesine ek olarak, öğrenciler "Arch 325: Yerinde mimarlık: Uygulamalı inşaat" adlı seçme ders kapsamında yeniden değerlendirilen malzemelerle oturma elemanları yapımı ve merdiven altına bir depolama alanı ile güneş alanı altına depolama nişlerinin inşa edilmesi gibi küçük projeler gerçekleştirmiştir. Yapının önündeki güneş alanı tamamlanır tamamlanmaz, köyün hanımlarınca meyva ve sebze kurutmak amacıyla kullanılmış (Şekil 15b), geliştirilen fırında yufka ve gözleme pişirilirken, güneş pişiricilerinde reçel kaynatılmıştır. Bu etkinlikler, kalite kontrol ve pazarlama teknikleri geliştirilmesiyle, kırsal bir endüstriye dönüşmektedir. Köy içindeki organik bahçecilik ve damla sulama (Şekil 15c) geçmiş yıllara göre daha büyük ölçekte gerçekleştirilmiş ve yeni tarım ürünleri yetiştirilmiştir. Çevre bilimi araştırmaları kapsamında Eko-merkezdeki tüm yapılarda sıcaklık ve nem ölçümleri yapılarak veri toplanmıştır. Doğru tasarım ve malzeme seçimi sayesinde (Şekil 15d) bu yapıların, bölgedeki "yeni" yapılara göre çok daha verimli olduğu izlenmiştir. Gündüz güneş alanında toplanan ısı yapı kütlesince emildiğinden, soğuk kış aylarında bile Güneş Evinin ılık olduğu izlenmiştir; geceleri ısı yeniden iç mekana akarak, sıcaklığı uygun seviyede tutmaktadır. Güneş alanının yapıdaki ısıya bağlı konfor koşullarını ne kadar iyileştirdiği, sıcaklık ve nem değerlerini ölçerek kaydetmeden de hissedilebilmektedir. Bu pasif güneş enerjisi ile ısınma örneği, enerji bakımından verimli yapı tasarımlarının konut, çiftlik ve işlikler gibi yapı tipleri için olduğu kadar köy okul ve klinikleri gibi kırsal kamu yapıları için de yararı olabileceğini açıkça göstermektedir.