|
1.
dönem: 1993-1997
Geoffrey -
Francoise Summers
Projenin
1. Döneminde, düzeltilen (rektifiye edilen) balon fotoğraflarından
yararlanılarak haritalar hazırlanması tamamlanmış, yapılan deneysel
jeofiziksel araştırmalar uzaktan algılama tekniklerinin sunduğu
olasılıkları gözler önüne sermiş ve deneme kazıları çeşitli konularda
zengin bilgi sağlamıştır. Şehrin kentsel bir yapıya sahip olduğu
kanıtlanmış, 6. yüzyıla yapılan tarihlendirme kesinlik kazanmış
ve şehrin Krezüs'ün saldırısının neden olduğu düşünülen büyük bir
yangınla yokolduğu dramatik bir biçimde ortaya çıkarılmıştır. Savunma
sistemi detaylı bir biçimde incelenmiştir. Yüksek güney sırtta bir
saray kompleksi, imparatorluk ahırları veya depoları ile zemini
taş kaplanmış bir havuzdan oluşan planlı bir kamu yapıları grubu
bulunduğu belirlenmiştir. Merkezi olarak planlanmış, duvarlarla
çevrili ve sokaklarla birbirinden ayrılmış kentsel yapı adalarının
şehrin alçak kısımları doldurduğu görülmekte ve gelişmiş bir su
idare sistemi bulunduğu anlaşılmaktadır.
Yozgat
Müzesi Müdürü Musa Özcan ile birlikte yürütülen deneme kazıları
ile desteklenen jeomanyetik yüzey araştırmaları, esin kaynağı Iran
kökenli olan yapı kalıntıları, lüks kullanım objeleri ve altın,
gümüş ve kehribarlarla süslenmiş, oyma bezekli bir fildişi levhanın
gün ışığına çıkarılmasını sağlamıştır. Sur dışında Karabaş'ta bulunan
büyük tapınak belgelenerek incelenmiştir. Bir Küresel Konumlandırma
Sistemi (Global Positioning System - GPS) ile yüzey topoğrafyasının
haritalandırılması ve bir manyetometre yardımı ile yapılan jeomanyetik
yüzey araştırmaları, düzletilmiş balon fotoğrafları ve mimari rekonstrüksyonlar
ile birleştirilebilecek üç boyutlu görüntüler elde edilebileceğini
göstermiştir. Işlenmiş uydu görüntüleri ile bölgesel araştırma ile
elde edilen veriler, şehrin fiziksel, kültürel ve tarihi konumunun
daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır.
Kullanılan
Yöntem ve Teknikler
Alt kısmına uzaktan kumanda edilebilen
bir fotoğraf makinası asılan bir helyum balonu (blimp), alçak yatay
ve yamuk (oblik) hava fotoğraflarının çekilmesinde kullanılmıştır.
Yüksek hava fotoğrafları ise 1993 yılında Cloud 9 adlı sıcak hava
balonu ile çekilmiştir. Bu görüntüler düzeltilerek, ölçüm ile hazırlanmış
planlar, detaylı topoğrafik haritalar ve jeofiziksel görüntülerle
çakıştırılmaktadır.
Trimble
marka bir Küresel Konumlandırma Sistemi (Global Positioning System
- GPS) ile yapılan topoğrafik yüzey araştırması, alan yüzeyinin
detaylı üç boyutlu modellerinin hazırlanmasına imkan vermiştir.
Arazide berlirli bir röper noktası üzerine ana istasyon yerleştirilmiş
ve iki saniyede bir okuma alan hareketli alıcılar yüzeyde belirli
bir yükseklikte dolaştırılmıştır. 1998 sezonu sonuna dek, şehir
yüzey alanının üçte birini kapsayan 350.000 okuma yapılmıştır. Dünyanın
manyetik alanı ile yüzeyin bir metre altındaki manyetik alan arasındaki
farklar bir GEOSCAN RM 32 fluxgate manyetometresi ile belirlenmiştir.
Iki manyetik alan arasında okunan farklar, işlenen görüntülerde
görülebilen inşa edilmiş duvarlar gibi geçmişteki insan aktiviteleri
sonucu ortaya çıkmış öğelerden kaynaklanabilir. Sitin çeşitli doğal
nitelikleri, Kerkenes'de yanmış kapı dikmelerinin yerlerinin belirlenmesine
bile imkan verecek detayda manyetik haritalar elde edilmesini sağlamıştır.
Kazılan deneme açmaları, manyetik haritaların yorumlanmasına yardımcı
olmuş, yapı tiplerinin işlevlerinin belirlenmesi ve belirli mimari
sorunların irdelenmesini sağlamıştır. Bu arada beklenmeyen lüks
kullanım objelerinin günışığına çıkarılması hoş bir sürpriz olmuştur.
|