İçindekiler

SONUÇLAR

1. Yerleşim Alanlarının Ölçüm ve Belgelenmesi
Kadastro çalışmaları sit alanının dik ve ulaşımı güç kısımlarında yoğunlaştırılmıştır. Yamaçların dikliği, ana kayaların yüzeye yakınlığı ve yerleşim kalıntılarının erozyonu gibi lojistik nedelerle bu alanlarda daha ilerki yıllarda kapsamlı bir jeofiziksel araştırma yapılması düşünülmemektedir. Kadastro çalışmalarının yoğunlaştığı bir başka bölge de işlevsel ve mimari sorunların bulunduğu kamu yapılarıdır. İlk sonuçlar Şekil 5, 6, 7, 8 ve 9'da gösterilmiştir. Bu sonuçların yorumlanması ile kadastro planlarının, jeofiziki veriler ve balon fotoğrafları ile uyumlu hale getirilmesi çalışmalarına 1997-98 kış ve bahar aylarında devam edilecektir. Ulaşım yollarını, kentsel alt belgelemeyi, su kaynaklarını ve bunların yönetimini gösteren şehir planı tamamlanma aşamasına gelmiştir. Daha uzun dönemli bir amaç olan şehir dinamiğinin GIS'den yaralanılarak daha iyi anlaşılabilmesi için yapılan mekan analiz çalışmaları da devam etmektedir.

Bu sezon yapılan çalışmalarla daha önce ortaya çıkan bazı noktalar kesinleşmiş bazıları ise daha belirginleşmiştir.
(i) Şehrin yaşamına aniden son veren büyük yangın (?Krosüs'ün sorumlu olduğu MÖ.547 yılı) sırasında bütün kentsel alanlar kullanılıyordu,
(ii) 1996 yılı test açmalarında görülen büyük yangına ait izlerin yoğunluğu tüm şehirde aynıdır,
(iii) Dik yamaçlarda bulunan duvar taş temelleri dışındaki hemen hemen bütün kalıntılar erozyonla yok olmuştur.
1996 yılında Anatolian Studies'de yayınlanan kapsamlı ön rapor sadece bir kaç küçük değişiklik gerektirmektedir. Ancak, devam edilen arazi çalışmalarından elde edilen verilerle bu rapor önemi, derecede genişletilecektir. Bu rapordaki iç savunma duvarlarının bulunmayışı, yıkılma tarihi, mimari ilişkiler, yeni bir imparatorluğa temel olması açısından şehrin özellilkleri ve yönetim tarafından kent mekanının yerleşim adalarına ayrılması ve surla çevrilmiş olması(=Kentsel Planlama)gibi temel özellikler doğrudur.

2. Şehir Savunma Sistemi
Şehir savunma sisteminin parçasal planlar ve yazılı betimlemelerden oluşan detaylı belgelenmesi tamamlanmıştır (Şekil 10, 11 ve 12).

Bu yılki önemli saptamalardan biri, sur duvarının kuzeydoğu bölümünün doğusunda yer alan yeni bir kapıdır ki,bu kapıyla ilgili ayrıntılı açıklamalar aşağıdadır. Bu kapının bulunmasından sonra daha önceki yıllarda saptanmış olan "Su Kapısı" nın gerçekte bir kapı olmadığı, fakat şehir surunun zayıf kaldığı bir noktada ek yapılarla kuvvetlendirilmiş bir kısmı olduğu sonucuna varılmıştır. Zaten burada bir kapı olsaydı bile bu sadece bir yaya yolu olabilirdi. Bu durumda şehir kapılarının toplam yedi tane olduğu anlaşılmaktadır ki, bu sayının belki de özel bir önemi vardır. Sur kapıları ile ilgili mimari sorular kısmen cevaplanmış, özellikle rampaların(glacis) sur kapılarını nasıl çevrelediği anlaşılmıştır. Genel olarak; her kapının konumundan kaynaklanan doğal savunma avantajları ve topoğrafyasımn,askeri tasarımlarının şekillenişi üzerindeki etkisi gözlenmiştir. Önemli bir sorun kapı açıklıklarının ortalama 8m. dolaylarında olan genişliği ve buna bağlı olarak kapı üst yapılarının nasıl taşındığıdır. Kapılardan birinin kısmen temizlenmesi bu soruyu cevaplandırmaya yardımcı olacaktır.

3. Anıtsal Kamu Yapıları Bölgesi
"Saray kompleksi", Sülüklü Göl, kraliyet ahırları veya depoları, "Kapadokya Kapısı"na açılan alan,askeri alan, idari bölüm, "polo sahası" ve ilgili yapılardan oluşan anıtsal kamu yapıları (Şekil13, 14a ve 14b) bölgesinin,yazılı ve çizimsel belgelenmesi tamamlanmıştır.

Araştırma çeşitli tekniklerin birlikte uygulanması ile yürütülmüştür. Bunlar; hava fotoğraflarının yerde doğrulanması, yüzey üzerinde görülebilen duvarların işaretlenerek ölçülmesi ve jeofiziksel haritaların hazırlık çalışmalarından oluşmaktadır. Belirlenen amaçlara) "Kapadokya Kapısı" ile "Saray kompleksi" arasındaki alanın daha önce hazırlanan jeofiziksel haritalarında görülen kalıntıların aynı alanın yeniden yorumlanmasını gerektirip gerektirmediğine kara verilmesi, b) "Saray kompleksi"nin girişi olduğu düşünülen bölümün önünde bu alanın yeniden tanımlanmasını gerektiren başka kalıntılar bulunup bulunmadığının anlaşılması.

4. Buluntuların Konservasyonu, Çizimi ve Fotoğraflanması
Tüm sezonlardan elde edilen buluntuların konservasyonu konservator Simone Korolnik'in erken ayrılışına rağmen tamamlanmıştır. Yozgat Müze Müdürü Sayın Musa Özcan tarafından yürütülen Mercimek Tepe(Yozgat) kurtarma kazılarından çıkan az sayıdaki Erken Tunç Çağı dönemine ait bezekli keramiklerin temizlenmesi ve restorasyonu yapılmıştır.

Kerkenes dağı buluntularının çizim ve fotoğraflanması tamalanmıştır. Digital bir makina ile çekilen fotoğraflar Kerkenes web sayfasında yayınlanmıştır. Ayrıca bölgesel araştırmadan elde edilen keramikler de çizilmiştir. Ayrıca 1996 yılı deneme kazıları sırasında "dikmeli salon" da bulunmuş olan ve bir tekerleğe ait olduğu sanılan demir buluntular da detaylı biçimde incelenmiştir.

5. Jeofiziksel Araştırma
40x40m. boyutlarındaki iki plan karede(Şekil 20a ve 20b), 0,25m. paralel aralıklar ve metrede 8 okuma yoğunluğundaki örnekleme sistemiyle yapılan jeomanyetik ölçüm, geliştirilecek yazılımlarda kullanılacak uygun veri düzenlemelerinin ve Kerkenes'de ilerki çalışmalarda kullanılacak örnekleme stratejisinin belirlenmesini sağlamıştır. Bu jeofiziksel işlem yazılımlarının geliştirilmesi Kerkenes dışında yapılacak olan çalışmalara da katkıda bulunacaktır. Şek. 20a ve 20b'de görülen veriler Dr.Lewis Somers tarafından arazi çalışmaları sırasında hazırlanmıştır. Bunların eski verilerle birlikte yeniden değerlendirilmesine yayına hazırlanan Geoplot 3. yazılımı ile devam edilmektedir. Bu çalışmalar sonucunda verilerin daha iyi anlaşılır hale gelmesi ve daha önce görülemeyen bazı kalıntıların değerlendirilmesi beklenmektedir.

Detaylı ölçüm yapılan bu iki alanın seçilme nedeni, 1996 yılında yapılan seyrek örneklemeler ölçüm sonucunda iyi korunmuş yüzey altı kalıntılarının saptanmasıdır. Bu kalıntılarla ilgili veriler ne jeolojik özelliklerden ne de yoğun yanmadan kaynaklanan ek sinyallerle engellenmemektedir. Bu alanların ikincisinde (Şekil 20b) burada "dikmeli salon"un bulunup bulunmadığı hipotezi de test edilmiştir. Sonuç belirleyici olmamakla beraber olumsuzdur.

Yeni jeofiziksel verilerle eski arazi çalışmalarından elde edilen veriler birleştirilerek ve yüzey kalıntıları ile karşılaştırılarak alan D'nin yeni bir planı çizilmiştir(Şekil 21).

6. Uçurtma ile Hava Fotoğraflarının Çekilmesi
Sit alanının rektifiye edilmiş fotoğraflarla hazırlanan mosaiğinin (Şekil 1) tamamlanabilmesi için, eksik olan bazı hava fotoğrafları uçurtma ile taşınan bir fotoğraf makinası kullanılarak tamamlanmıştır. Bu yöntemin ilerde başka fotoğraflar için de kullanılabileceği düşünülmektedir.

7. Jeomorfolojik ve Jeolojik Araştırmalar
Arazi çalışmaları kapsamında Kerkenes Dağı'nın jeolojik oluşumu ve yapısı hakkında araştırmalar yürütülmüştür.Granit kayaların ince kesitlere bölünerek yapılan incelemesi ve Kerkenes Dağı jeomanyetik araştırması ile ilgili jeolojik konuların analizi ODTÜ Jeoloji Bölümü'nde devam etmaktedir. Jeoloji,hidroloji, bölgesel yerleşim özellikleri ve kent planlaması arasındaki ilişkiler incelenerek olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Kerkenes Dağı'nın jeomorfolojik evrimi burada bulunan toprak türleri ile beraber değerlendirimiştir. Böylece; şehrin yıkılışı ve terk edilişinden sonra meydana gelen erozyonun nitelikleri incelenmiştir.

8. Geç Dönem Kalıntıları
Demir Çağı ile ilgili belgeleme çalışmalarmdan(Şekil 3 - 4) ayrı olarak Kale ve diğer geç dönem kalıntıları hakkında Anatolian Studies'de yayınlanmak üzere bir rapor hazırlanacaktır. Ayrıca Andrew Goldman tarafından Kale ve Kiremitlik bölgelerinde bulunan Helenistik-Bizans keramikleri hakkında bir rapor daha hazırlanmaktadır. Bu, yukardaki rapor ile birlikte veya ayrıca yayınlanacaktır.

9. Kitap
Kerkenes hakkında yayınlanacak olan kitap için yapılan çalışmalar devam etmektedir.

10. Mikromorfolojik Araştırma
Dr. Wendy Matthews 1996 yılında mikromorfolojik araştırma için topladığı örnekler üzerindeki çalışmalarını tamamlamıştır.

İçindekiler















Şekil 1




Şekil 3




Şekil 4




Şekil 5




Şekil 6




Şekil 7




Şekil 8




Şekil 9




Şekil 10




Şekil 11




Şekil 12




Şekil 13




Şekil 14a




Şekil 14b




Şekil 20a



Şekil 20b




Şekil 21